MDR-TB ဆေးယဉ်တဲ့ တီဘီ

(၁) MDR TB ဖြစ်နေရင်ဘယ်လိုလုပ်မလဲ။
(၂) ကျနော်အဖေက MDR ဆေးမတိုးတဲ့ TB ရောဂါလို့ပြောပါတယ်။ ၂ နှစ် လောက် ဆေးထိုး ဆေးသ

October 22, 2014
MDR-TB ဆေးယဉ်တဲ့ တီဘီ

MDR-TB

(၁) MDR TB ဖြစ်နေရင်ဘယ်လိုလုပ်မလဲ။
(၂) ကျနော်အဖေက MDR ဆေးမတိုးတဲ့ TB ရောဂါလို့ပြောပါတယ်။ ၂ နှစ် လောက် ဆေးထိုး ဆေးသောက် လုပ်ရမယ်လို့ ပြောပါတယ်။ လွန်ခဲ့တဲ့ ၇ နှစ်ခန့်က TB ဖြစ်ဖူးလို့ ဆေး ၆ လ သောက်ရပါတယ်။ ဆေးပတ်လည်အောင် သောက်ခဲ့ပြီး ပြန်စစ်ကြည့်တော့လည်း ပိုးမရှိတော့ဘူးလို့ပြောပါတယ်။ အခုဆေးမတိုးတဲ့ TB ကုသခံဖို့ မြ့ိုနယ်မှာ တန်းစီ ထားတာ ရှေ့မှာ အယောက် ၃၀ ခန့်ရှိနေပါတယ်။ အဲဒီအကြောင်းလေး FB ကနေ ရှင်းပြပေးစေလိုပါတယ်။ အပြင်ဆေးခန်းမှာ ကုလို့ရမရ သိချင်ပါတယ်။ ဆေးကပြင်းတယ်လို့ပြောလို့ အဖေခံနိုင်ရည်ရှိပါ့မလားမသိဘူး။ အဖေက အသက် ၇၆ နှစ် ပေါင်က ၈၀ ပဲရှိပါတယ်။ သလိပ်စစ်တော့ အဖြေမှာ +++ တဲ့။ ကျနော်လဲ အဝေးရောက်နေလို့ပါ။

Multi-drug-resistant tuberculosis ဆိုတာ တီဘီအတွက်အများဆုံး (အကောင်းဆုံး) သုံးနေတဲ့ ဆေး ၂ မျိုးဖြစ်ကြတဲ့ Isoniazid (INH) နဲ့ Rifampicin (RMP) တွေနဲ့ကုလို့မရတဲ့ တီဘီ ရောဂါကိုဆိုလိုပါတယ်။

ဘာလိုကနေဖြစ်စေသလဲ -
• လူနာကသက်သာလာပြီ ဆေးမလိုလောက်ဘူးထင်ပြီး ဆေးရပ်လိုက်လို့၊
• ဆေးလုံလောက်အောင်မရနိုင်တာကြောင့် ဆေးရပ်လိုက်လို့၊
• ဆေးသောက်ဘို့ မေ့သွားလို့၊
• ဆေးဘယ်လောက်ကြာကြာပေးရမယ်ဆိုတာ သတ်မှတ်ခဲ့တာက ကာလတိုသွားလို့။

ပေးရမဲ့ဆေးတွေကို ဒုတိယတန်းစာလို့သတ်မှတ်ထားတယ်။ ဈေးလဲကြီးတယ်။ မကုနိုင်လို့နေရင် ကူးစက်ပြန့်နှံ့ပြီး တခြား လူတွေပါ ဒုက္ခရောက်ကြရတယ်။ ၂ဝ၁၃ မှာရထားတဲ့စာရင်းတွေအရ ၃့၇% တိုးလာတယ်။ ၂ဝ၁၁ တုံးက WHO ခန့်မှန်းချက်အရ လူနာပေါင်း ဝ့၅ သန်း ရှိနိုင်တယ်။ ဒုတိယတန်းစားဆေးတွေက ဆက်ပြီး ဆေးယဉ်တာလဲရှိတယ်။ XDR-TB လို့သတ်မှတ်လိုက်တယ်။

Extensively drug resistant TB (XDR TB) ဆိုတာ Isoniazid နဲ့ Rifampin သာမက Fluoroquinolone နဲ့ Amikacin, Kanamycin, Capreomycin ထိုးဆေး ၃ မျိုးထဲက တမျိုးကိုဆေးယဉ်နေတာကိုသတ်မှတ်တယ်။ DOTS-Plus ဆိုတာ DOTS ရက်တို တီဘီဆေးကို အထူးပြုပြင်ထားတာဖြစ်တယ်။ တီဘီဆေးတွေနဲ့ ဆေးယဉ်-မယဉ် စမ်းသပ်မှုလုပ်ရတယ်။ INH နဲ့ RMP တွေကို ဆေးယဉ်တာသိလာရရင် ဒုတိယတန်းဆေးတွေထဲကနေ (၅) မျိုးကို ရွေးပေးမယ်။ ဆေးသုံးသင့်မှုရွေးသင့်တာကို အစီအစဉ်အတိုင်းက ဒီလိုဖြစ်တယ်။
1. Aminoglycoside (Amikacin, Kanamycin) သို့မဟုတ် Polypeptide (Capreomycin)
2. Pyrazinamide
3. Ethambutol
4. Fluoroquinolone = Moxifloxacin (Ciprofloxacin ကိုမသုံးပါ)
5. Rifabutin
6. Cycloserine
7. Thioamide = Prothionamide or Ethionamide
8. PAS
9. Macrolide = Clarithromycin
10. Linezolid
11. INH (High-dose)
12. Interferon-γ
13. Thioridazine
14. Ampicillin

နောက်ဆေးတွေထိရောက်မှုသိရအောင် Sputum cultures သလိပ်စစ်နေရမယ်။ ဖြစ်နိုင်ရင် တလတကြိမ်။ ဆေးတွေကို အနည်းဆုံး (၁၈) လကြာပေးတယ်။ အတိအကျဆိုရင် သလိပ်မှာပိုးမတွေတာ ၉ လ ရှိတဲ့အထိပေးရတယ်။ တချို့က ၂ နှစ် အထိကြာနိုင်တယ်။ ဆေးရုံမှာကုသတာဆိုရင် ဖြစ်နိုင်ရင် သီးခြားနေစေသင့်တယ်။ HIV ပိုးရှိနေသူတွေနဲ့ တခြားစီ ဖြစ်ရပါမယ်။

Supplements ဆေးအပိုဆောင်းပေးဘို့လိုတာတွေလဲရှိတယ်။
• Arginine
• vitamin D
• Dzherelo
• V5 Immunitor
တချို့နေရာတွေမှာ ဒီဆေးမျိုးတွေကိုသုံးတာလဲရှိတယ်။
• Imipenem
• Co-amoxiclav
• Clofazimine
• Prochlorperazine
• Metronidazole
• Bedaquiline
သုတေသနလုပ်ဆဲဆေးတွေလဲရှိတယ်။
• PA-824
• Delamanid

သိပ်ဆိုးနေသူတွေကို ရောဂါဖြစ်နေတဲ့အဆုပ်နေရာကို ခွဲစိတ်ထုတ်ပြစ်တာလုပ်ပေးမယ်။

မဖြစ်အောင် ဘယ်လိုကာကွယ်မလဲ စောစောသိ၊ စောစောဆေးကုသမှုခံယူပါ။ ဆေးပါတ်လည်အောင် ကုသပါ။ HIV/AIDS ရှိနေသူတွေက ပိုသတိထားရမယ်။ မိသားစုဝင်တွေ၊ အတူနေသူကို ဆေးစစ်ရမယ်။ ဆေးသုတေသနတွေ ဆက်လုပ်ဘို့လိုတယ်။ ဆင်းရဲသူတွေမှာသာ အဲတာဖြစ်နိုင်တာမဟုတ်ပါ။

ဒေါက်တာတင့်ဆွေ
Credit Source: https://doctortintswe.blogspot.com/2014/10/mdr-tb.html


Healthy Life

253 Blog posts

Comments